Chaqaloq

1 yoshgacha bo‘lgan bolaning oyma-oy rivojlanish taqvimi (6 oylik—1 yosh)

Bola 7 oyligida quyidagilarga qodir bo‘ladi:

  • ko‘pgina so‘zlar ma’nolarini anglaydi;
  • hissiy jihatdan onasiga juda bog‘langan, uning ortidan yuradi;
  • onasidan biroz vaqtga ajraladigan bo‘lsa, qo‘rquv his qiladi;
  • kichik buyumlarni kattasiga solishni biladi;
  • biror narsaga tayanib tik turadi, to‘siqdan o‘ta oladi;
  • mustaqil tarzda o‘tirishni o‘rganadi;
  • emaklashni o‘rganadi;
  • qornida yotgan holda chalqancha bo‘lib oladi va aksincha;
  • qoshiqdan ovqat yeydi, piyoladan suv ichadi;
  • saranjomlikni saqlash bo‘yicha harakatlarni eslab qoladi va ular haqida onasiga “eslatadi”;
  • chapak chaladi va boshqa qo‘l harakatlari bilan bog‘liq o‘yinlarni o‘ynaydi.

8 oyligida:

  • xuddi gapirayotgandek bidirlaydi;
  • “qo‘lingni ber”, “boshingni eg” kabi so‘rovlarni tushunadi va bajaradi;
  • eng sodda harakatlarni bajarish bilan bog‘liq o‘yinlarni o‘ynaydi, raqsga tushadi;
  • onasidan biroz vaqtga ajralganida kuchli qo‘rquvni his qiladi;
  • “begona” va “o‘z” odamlarini aniq ajratadi;
  • keskin, kutilmagan tovushlardan cho‘chiydi;
  • mustaqil ravishda o‘rnidan turadi va biror narsaga tayanib yuradi;
  • mustaqil o‘tira oladi;
  • faol ravishda emaklay boshlaydi;
  • yumshoq yegulikni tishlab oladi va chaynaydi;
  • bo‘tqadan maydalangan ovqatga o‘tadi;
  • tuvakka o‘tqizilganida o‘zini bemalol his qiladi.

9 oyligida:

  • bidir-bidirni ohangga soladi;
  • onasining, qo‘g‘irchoqning va o‘zining burun, og‘iz va boshqa tana qizmlarini ko‘rsatadi, ba’zan o‘sha a’zoga barmog‘ini to‘g‘ri olib bora oladi;
  • teshikchalarga barmog‘ini soladi;
  • qog‘ozni yirtish va g‘ijimlashni biladi, kaftchasida loyni ezadi;
  • karton kitobning qalin sahifalarini varaqlaydi;
  • mustaqil tarzda o‘tiradi, biror narsadan ushlab yuradi, emaklaydi;
  • tayanmasdan tura oladi;
  • marom bilan sakraydi, biror narsaga tayanib cho‘kallab o‘tiradi.

10 oyligida:

  • katta odamning nutqiga quloq soladi va uning ovoziga taqlid qiladi;
  • o‘ziga qaratilgan hazillarni qabul qiladi;
  • kulgili eshitiladigan tovushlarni chiqaradi va ularning ustidan kuladi;
  • qiziqarli o‘yinlardan xursand bo‘ladi;
  • bir buyumni ikkinchisining ichiga qo‘yadi;
  • kattalaridan ko‘ra, kichik buyumlarni afzal ko‘radi;
  • bir buyum yordamida ikkinchisini oladi;
  • ongli tarzda buyum yoki o‘yinchoqlarni otadi;
  • mashinalarni yurgizadi, to‘pni dumalatadi;
  • o‘tiradi, emaklaydi, tayanib yuradi;
  • ko‘krak sutidan xotirjamlik bilan ajraladi;
  • mayda to‘g‘ralgan ovqatni chaynab yeydi;
  • boshqa bolalarga nisbatan kuchli qiziqish bildiradi.

11 oyligida:

  • ota-onasi u haqda gaplashayotganini tushunadi;
  • jonivor va qushlar tovushiga taqlid qilib, so‘zlar talaffuz qiladi;
  • keltir, ber, olib bor, qo‘y, ol degan iltimos va buyruqlarni bajaradi;
  • o‘z harakatlari maqtalishi va ma’qullanishini kutadi;
  • ma’qullash ma’nosida bosh silkiydi va inkor ma’nosida bosh chayqaydi;
  • ma’qullash yoki kechirish ma’nosida qo‘l siltaydi, bosh irg‘ab minnatdorlik bildiradi;
  • bitta harakatni cheksiz tarzda qaytarib, takomillashib boradi;
  • o‘zi qoshiq bilan yeyishga urinadi, piyoladan suv ichishni yaxshi biladi;
  • zinaga chiqib-tushadi, faol ravishda emaklaydi;
  • mustaqil yurishga intiladi;
  • turnikda bir daqiqagacha osilib turishi mumkin.

12 oyligida:

  • 10—15 ta oson va taqlidiy so‘zlarni aytadi;
  • mustaqil qadam tashlaydi;
  • o‘zini turli odamlar bilan turlicha tutadi;
  • mustaqil bo‘lishga harakat qiladi;
  • salbiy hissiyotlarini faol tarzda namoyon qiladi;
  • piramida yasaydi, kubiklardan 2—3 ta shakl yasaydi;
  • xamir yoki loydan non yoki tasma yasaydi;
  • qiziqishlarini aniq-ravshan bildiradi, sevimli va xush ko‘rmaydigan mashg‘ulotlari bo‘ladi;
  • izoh bergan holda rasm chizadi;
  • qattiq ovqatni tishlab uzadi, chaynaydi;
  • qoshiq va piyoladan foydalanadi.