Dunyoga kelgan yangi chaqaloq birinchi bo‘lib nima harakatni o‘rganishi haqida hech o‘ylab ko‘rganmisiz? Go‘dak ilk oyda o‘rganadigan harakat, bu – ko‘zni ochib-yumishdir. Bir yoshga yaqinlashib qolganida bolakay qiqirlab kulish, ilk qadam tashlash qobiliyatini egallaydi. Bolaning hayotidagi muhim o‘zgarishlarni kuzatish va unga ko‘maklashish ulardan bexabar bo‘lgan ota-ona uchun qiyin kechishi mumkin.

Bolaning rivojlanish holati va davrining nomutanosibligiga oid shubha-gumonlarga barham berish uchun sizni chaqaloq rivojlanishining muhim bosqichlari bilan tanishtiramiz.

 TUG‘ILGANIDAN BOShLAB 3 OYGAChA BO‘LGAN DAVR

Shaxsiy-ijtimoiy o‘zgarishlar:

-qiyofalarni taniy boshlaydi;

- o‘z-o‘zidan yoki munosabatga javoban kuladi;

- barmoqlariga diqqat qilib, ularni o‘ynay boshlaydi.

Xatti – harakatdagi o‘zgarishlar:

- boshini ko‘tara boshlaydi;

- boshini tuta boshlaydi;

- oyoqlariga og‘irligini tashlashni o‘rganadi.

Ba’zi chaqaloqlar bu davrda ota-onasining qo‘lidan ushlab, qaddilarini ko‘tarishlari mumkin.

Nutqning rivojlanishi:

- "ga-ga", "gu-gu", "a-a-a", "o-o-o" kabi tovushlarni talaffuz qilishni o‘rganadi;

- kuladi;

- chinqira boshlaydi.

 3 OYDAN 6 OYGAChA BO‘LGAN DAVR

Shaxsiy-ijtimoiy ko‘nikmalar:

- O‘yinchoqlar bilan munosabatga kirisha boshlaydi;

- Topgan narsani og‘ziga sola boshlaydi;

Xatti-harakatdagi o‘zgarishlar:

-qorinchasiga tayanib boshi va ko‘ksini ko‘taradi;

- 5 oylikdan boshlab o‘ng yoki chapga dumalaydi;

- kimningdir ko‘magisiz ham o‘tira oladi.

Faol chaqaloqlar narsalarga o‘ch bo‘lib, ularni qo‘lga kiritish istagida harakatlana boshlashadi.

Nutqning rivojlanishi:

- ota-onasining ovozi kelgan tomonga qarab qayriladi;

- biror tovush yoki so‘zga taqlid qilib, takrorlashga harakat qiladi;

- bir bo‘g‘inli so‘zlarni gapira boshlaydi.

6 OYDAN 9 OYGAChA BO‘LGAN DAVR

Shaxsiy-ijtimoiy ko‘nikmalar:

- qarsak chalib aytiladigan qo‘shiqlarga raqsga tusha boshlaydi;

- O‘z xohish-istaklarini ko‘rsata boshlaydi;

- qo‘llarini silkitib "xayr" qila boshlaydi.

Harakatchanlikdagi o‘zgarishlar:

- o‘rnidan turishga harakat qilib, o‘zini sudraydi;

- narsalarga tayanib o‘rnidan turadi va qaddini tutib tura oladi;

Faol chaqaloqlar bu davrda:

- bir-ikki qadam tashlashni o‘rganib oladi;

- narsalarni bir-biriga urib, shovqin chiqarishni odat qilib oladi;

- bosh barmoq va barmoqlari yordamida narsalarni ushlay boshlaydi.

Nutqdagi o‘zgarishlar:

- bo‘g‘inlarni qo‘shib gapirishni o‘rgana boshlaydi;

- tushunarsiz g‘uldurashni o‘rganadi;

- "dada", "ona" degan so‘zlarni o‘rganadi.

9 OYDAN 12 OYGAChA BO‘LGAN DAVR

Shaxsiy-ijtimoiy ko‘nikmalar:

- boshqalar bilan koptok o‘ynay boshlaydi;

- atrofidagilarning xatti-harakatiga taqlid qila boshlaydi;

- bolalar idishidan suyuqlik icha boshlaydi.

Harakatdagi o‘zgarishlar:

- bir o‘zi ko‘maksiz tik tura oladi;

- mustaqil qadam tashlay boshlaydi.

Faol bolalar qo‘liga tushgan narsalarni idishga ota boshlaydilar.

Nutqdagi o‘zgarishlar:

- oila a’zolarining tarkibidan kelib chiqib, "bobo", "buvi", "aka" degan so‘zlarni gapira boshlaydi.

- 1-2 ta sodda so‘zlarni qo‘shib gapira boshlaydi.

Agar bolaning rivojlanish bosqichlarida biror kamchilik bor, deb hisoblasangiz, farzandingizni pediatrga ko‘rsating.

Farzandingiz sog‘lom bo‘lib voyaga yetsin!